Światowy Dzień Choroby Alzheimera. Jak rozpoznać, gdzie szukać pomocy?

21 września przypada Światowy Dzień Choroby Alzheimera. O tym jakie objawy u naszych bliskich powinny nas zaniepokoić, dlaczego ważna jest szybka diagnoza i gdzie można szukać pomocy zapytaliśmy Sonię Cieślik, psycholog z Łódzkiego Towarzystwa Alzheimerowskiego.

Alzheimer to choroba neurodegeneracyjna, czyli taka, która prowadzi do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia mózgu. Jest najczęstszą na świecie przyczyną otępienia wśród osób starszych.

Zdecydowanie najczęściej dotyka osób po 65. roku życia, jednak zdarzają się zachorowania również u osób młodszych. Szacuje się, że ze zdiagnozowaną chorobą otępienną żyje w Polsce przynajmniej pół miliona osób.

Psycholog Sonia Cieślik z Łódzkiego Towarzystwa Alzheimerowskiego do zespołu otępiennego, czyli demencji, zalicza takie objawy jak: zaburzenia funkcji poznawczych (m.in. pamięci i uczenia się, produkcji i rozumienia języka, uwagi, orientacji w przestrzeni, rozpoznawania przedmiotów i osób, myślenia, planowania, świadomości swojej sytuacji życiowej), zaburzenia emocji i motywacji (np. niezdolność do kontrolowania swoich emocji, nieadekwatna ich ekspresja, brak napędu do jakiejkolwiek aktywności), zaburzenia zachowania (np. bezcelowe wędrowanie), zaburzenia psychiczne (np. omamy i urojenia), zaburzenia ruchowe (np. sztywność chodu, niestabilność postawy, drżenia) i utrata automatyzmów ruchowych (np. zdolności chodzenia, siadania, żucia i przełykania).

Objawy mają tendencję do pogłębiania się w czasie, doprowadzając do upośledzenia codziennego funkcjonowania osoby chorej. Jakie zachowania naszych bliskich powinny nas zaniepokoić i zwrócić naszą uwagę?

Jak przyznaje Sonia Cieślik, część chorych sama zauważa i zgłasza problemy, a część już od samego początku nie ma żadnej świadomości swojej choroby lub traci ją na wczesnym etapie.

- Zaniepokoić powinny problemy z pamięcią bieżących wydarzeń i uporczywe trudności z podaniem bieżącej daty, pogorszenie orientacji w znanej okolicy, trudności w opanowaniu nowych umiejętności lub przyswojeniem nowej wiedzy (osoby nie są w stanie np. nauczyć się obsługi nowego sprzętu domowego), trudności z wydobyciem powszechnie używanych słów (zwłaszcza nazw), zmiany w emocjonalności - depresyjność, lękowość, drażliwość, nadmierna ekspresja lub infantylizacja emocji, utrata napędu do działania, utrata taktu społecznego (np. mówienie lub robienie rzeczy, które w towarzystwie wydają się niedelikatne lub nieadekwatne).

Zmartwić powinno również porzucenie dotychczas wykonywanych obowiązków lub hobby. - Objawów jest wiele i z początku może być trudno je wychwycić lub łatwo zrzucić je na karb przemęczenia, wieku, stresu, itp. Dodatkowo część chorych stara się ukrywać swoje trudności przed bliskimi - przyznaje psycholog.

Zdaniem Soni Cieślik po pomoc i szczegółowe informacje warto zwrócić się do organizacji alzheimerowskich (takich jak np. Łódzkie Towarzystwo Alzheimerowskie) lub bezpośrednio do specjalistów, którzy na co dzień pracują z osobami dotkniętymi zespołem otępiennym - np. psychologa, neuropsychologa, lekarza psychiatry, neurologa lub geriatry.

- Po wstępnej ocenie stanu pacjenta zostanie on pokierowany na dalszą, indywidualnie dobraną diagnostykę - dodaje nasza rozmówczyni.

A im szybciej zostanie ustalone prawidłowe rozpoznanie, tym szybciej będzie można wdrożyć szereg oddziaływań farmakologicznych i pozafarmakologicznych, a także objąć wsparciem (psychologicznym, społecznym, prawnym) opiekunów rodzinnych chorego.

- Zespołu otępiennego nie możemy wyleczyć, ale w większości przypadków możliwe jest spowolnienie jego postępu, podtrzymanie zachowanych jeszcze umiejętności chorego oraz wydłużenie jego życia - podkreśla Sonia Cieślik.

Wdrożenie szybkiej diagnostyki jest istotne również dla wykluczenia innych i potencjalnie wyleczalnych stanów chorobowych, które mogą „podszywać się” pod otępienie.

***
Łódzkie Towarzystwo Alzheimerowskie na co dzień prowadzi dom dziennego pobytu dla osób z lekkim i umiarkowanym zespołem otępiennym, gdzie prowadzone są zajęcia terapeutyczne (m.in. psychologiczne, logopedyczne, fizjoterapeutyczne, terapii zajęciowej, muzykoterapeutyczne, arteterapeutyczne).

- Ponadto świadczymy poradnictwo dla osób mających jakiekolwiek pytania związane z otępieniami, organizujemy grupy wsparcia dla opiekunów osób chorych, wykłady i warsztaty prowadzone przez specjalistów z różnych dziedzin związanych z zespołami otępiennymi, okresowo organizujemy badania przesiewowe w kierunku otępień, a także staramy się zwiększać świadomość społeczną w temacie problemu otępień poprzez organizowanie różnego rodzaju kampanii i publikacje - informuje Sonia Cieślik.