POChP - co należy wiedzieć?

POCHP, czyli przewlekła obturacyjna choroba płuc jest jednostką chorobową dotyczącą ok 10 % populacji Polaków po 40 r.ż. (częściej mężczyzn). Według szacunków WHO (World Healt Organization – Swiatowej Organizacja Zdrowia) POCHP zajmuje 3. miejsce wśród przyczyn zgonów na całym świecie. Częstość występowania w różnych krajach zależy głównie od rozpowszechnienia nałogu palenia tytoniu.

Jest to najważniejszy czynnik ryzyka i dotyczy ok 80 % przypadków choroby. Reszta przypadków może rozwinąć się na skutek długotrwałego narażenia na organiczne i nieorganiczne pyły, środki chemiczne i opary w miejscu pracy a także na skutek wdychania zanieczyszczeń w słabo wentylowanych pomieszczeniach na skutek spalania drewna, odchodów zwierzęcych, węgla, roślinnych odpadów rolniczych.

Rola tych zanieczyszczeń nie jest do końca jasna ale wydaje się niewielka w porównaniu do palenia tytoniu.

Największym zagrożeniem jest palenie papierosów, palacze fajki i cygar mają mniejsze ryzyko zachorowania ale i tak większe niż u osób niepalących. Również bierne wdychanie dymu stanowi czynnik ryzyka.

Choroba objawia się przewlekłym kaszlem który występuje okresowo lub codziennie, często przez cały dzień, wyjątkowo wyłącznie w nocy, odkrztuszaniem plwociny głównie po przebudzeniu się, nad rankiem, dusznością – na początku tylko przy wysiłku, dalej również w spoczynku.

Objawy w przeciwieństwie do astmy oskrzelowej mają niewielkie wahania w ciągu dnia i z dnia na dzień.

Choroba przebiega podstępnie, powoli, gdy już się rozwinie nie ma możliwości cofnięcia zmian w płucach. Palenie tytoniu powoduje utrzymywanie się przewlekłego stanu zapalnego w drogach oddechowych, dochodzi do nacieku z białych krwinek – makrofagów oraz limfocytów, nadprodukcji śluzu, następnie nieodwracalnej przebudowy tkanki płuc.

Jednak zaprzestanie palenia ma znaczący wpływ na dalszy postęp choroby – u aktywnych palaczy z POCHP spadek FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa) jest o wiele większy niż przy niepaleniu (50-70 ml/rok vs. 20-30 ml/rok). Pozostanie przy paleniu powoduje że u większości chorych ok 65 r.ż. FEV1 spada poniżej 50 % i rozwija się już duszność w spoczynku.

Tak więc zaprzestanie palenia oraz rozpoczęcie leczenia potrafi znacząco wydłużyć życie oraz zwiększyć komfort pacjenta w późniejszym wieku. Chorzy na POCHP najczęściej umierają z powodu chorób układu krążenia (palenie przyczynia się także do rowoju miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i przewlekłej choroby serca- patrz poprzedni artykuł), raka płuca oraz niewydolności oddechowej. Rocznie z powodu POCHP umiera ok. 15 000 osób – połowa populacji Łowicza.

W Unii Europejskiej koszty związane z leczeniem POCHP wynoszą ok 4,7 miliarda euro a w Stanach Zjednoczonych w 2002 roku wyniosły 18 miliardów USD. Były to tylko koszty bezpośrednie (związane z samym leczeniem), natomiast koszty pośrednie związane z niesprawnością, absencją w pracy oszacowano na kolejne 14 miliardów dolarów.

POCHP rozpoznaje się na podstawie objawów o jakich pisałem powyżej, wywiadu dotyczącego palenia papierosów, badania przedmiotowego oraz spirometrii. W badaniu tym najistotniejszymi parametrami są FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa), FVC ( natężona pojemność życiowa) oraz ich wzajemny stosunek – FEV1/FVC zwany wskaźnikiem Tiffeneau. W POCHP spada on poniżej należnej wartości i w odróżnieniu od astmy oskrzelowej nie poprawia się po inhalacji leku rozkurczowego.

Mam nadzieję że po lekturze tego artykułu większość z Was, Czytelnicy zastanowi się nad sensem palenia papierosów, ich wpływem na aktualny stan naszego portfela, przyszłe zdrowie, finanse związane z leczeniem oraz ryzyko zgonu. Myślę że każdy z nas chciałby cieszyć się zdrowiem w czasie kiedy na świat przyjdą nasze wnuki. Pracujmy już teraz nad naszą kondycją w czasie emerytury. Wystarczy tylko ( lub aż) nie palić. To i tak już dużo. Omawiana powyżej choroba jest niestety kolejną na którą pracujemy samodzielnie przez lata.

Zespół lekarzy POZ przy MediCenter