Rak tarczycy

Rak tarczycy jest najczęstszym nowotworem złośliwym gruczołów wydzielania wewnętrznego. Rocznie w Polsce stwierdza się ponad 1700 zachorowań. Zapadalność u kobiet jest większa niż u mężczyzn, zaś szczyt zachorowań przypada między 40 a 50 rokiem życia.

Zapadalność u kobiet jest większa niż u mężczyzn i wynosi ok 7,3/100 000/rok, u mężczyzn 1,7/ 100 000/rok. Szczyt zachorowalności przypada na 40-50 r.ż, ale choroba może wystąpić w każdym wieku.

Rak tarczycy dzieli się na :

• raka z komórek pęcherzykowych (95%), gdzie większość to rak brodawkowaty

• raka z komórkek C (okołopęcherzykowych) (5%)

Jedyną udowodnioną przyczyną raka tarczycy (raka brodawkowatego) jest ekspozycja na promieniowanie jonizujące, szczególnie jeżeli nastąpiło to w okresie dzieciństwa. Dotyczy to głównie dzieci poddanych radioterapii z powodu chłoniaka Hogdkina (napromienianie okolicy szyi) oraz mieszkańców Ukrainy, Białorusi i części Rosji położonej najbliżej Czarnobyla. Na skutek awarii elektrowni atomowej w latach '80-tych doszło do wzrostu zapadalności na raka tarczycy głównie u dzieci przed 5-tym rokiem życia. W Polsce zapadalność nie była wtedy tak duża jak w krajach wymienionych wyżej ze względu na udaną akcję podawania płynu Lugola. Jod zawarty w leku zmniejszał jodochwytność tarczycy a tym samym promieniotwórczych izotopów jodu.

Przyczyną choroby są też mutacje w genach , przy czym około ok. 25% przypadków raka rdzeniastego ma podłoże dziedziczne.

Objawy kliniczne raka tarczycy nie są charakterystyczne - objawia się występującymi w gruczole guzkami przy czym na początku guzek taki nie różni się od zmian łagodnych.

W części przypadków dochodzi do powiększenia szyjnych węzłów chłonnych. Mogą wystąpić takie objawy jak szybki wzrost guzka, z jego wzmożoną konsystencja, chrypka , ból i duszność. Objawem charakterystycznym ale rzadkim jest biegunka w raku rdzeniastym tarczycy – powstaje w wyniku wytwarzanych przez raka substancji.

Ostateczne rozpoznanie jest możliwe w badaniu histopatologicznym po operacji usunięcia tarczycy. Wskazaniem do takiego zabiegu może być niepokojący wynik biopsji cienkoigłowej. Natomiast na podstawie samego badania cytologicznego nie można rozpoznać raka – można go jedynie podejrzewać. Badaniami pomocniczymi są usg – celem określenia ilości i umiejscowienia guzków oraz scyntygrafia – celem określenia jodochwytności zmian.

Główną metodą leczenia jest chirurgiczne usunięcie, dodatkowo raki zróżnicowane, które zachowują jodochwytność mogą być leczone po operacji ( uzupełnienie leczenia) jodem promieniotworczym lub specjalną tyreotropiną.
Radioterapia ma ograniczone zastosowanie, natomiast chemioterapia nie jest skuteczna.
Po leczeniu endokrynolog lub onkolog ustala dawkę hormonów tarczycy, w zależności od rodzaju raka i jego zaawansowania.

Oprac. Zespół Lekarzy Rodzinnych POZ przy MediCenter